بارداری و بهداشت دهان و دندان
بهداشت دندان در بارداری | متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان
مدت زمان مطالعه: ۱۲ دقیقه
بارداری باعث تغییرات زیادی در بدن مادر می شود، از جمله تغییرات در دهان و دندان. تغییر میزان هورمون ها دهان را در برابر پلاک ها و باکتری ها آسیب پذیرتر می کند، دو عاملی که لثه ها را در دوران بارداری حساس می کنند. پوسیدگی دندان بیشتر در دوران بارداری رخ می دهد و مانند هر عارضه دیگری در دوران بارداری، آنچه مادر را تحت تاثیر قرار می دهد، جنین را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
به همین دلیل است که مادران باید بیش از هر زمان دیگری مراقب بهداشت دهان و دندان باشند. پیشگیری از بیماری لثه نیز بسیار مهم است، زیرا بیماری لثه در دوران بارداری خطر تولد زودرس یا مرگ نوزاد را افزایش می دهد. برخی از خانم ها نیز نگران تاثیر عکاسی از صورت و دهان بر روی جنین هستند. اما در کلینیک های تخصصی ارتودنسی وسایل حفاظتی مخصوصی وجود دارد که هنگام رادیوگرافی روی شکم خانم قرار می گیرد تا جنین در معرض اشعه قرار نگیرد.
اثرات بارداری بر سلامت دهان و دندان
از عوارض بارداری برای دهان و دندان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت لثه: این عارضه بیشتر در سه ماهه دوم بارداری رخ می دهد. لثه ها متورم و حساس می شوند و ممکن است مقداری خونریزی لثه ها به خصوص هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن وجود داشته باشد.
بیماری لثه تشخیص داده نشده: اگرچه بارداری منجر به بیماری لثه نمی شود، اما بارداری بیماری لثه درمان نشده را تشدید می کند.
دکتر مریم حاجی احمدی ، متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان ، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و عضو مرکز تحقیقات علوم دندانی دانشکده دندانپزشکی اصفهان می باشند. ایشان عضو انجمن دندانپزشکی کودکان ایران می باشند و همچنین متخصص در زمینه بهداشت دندان در بارداری می باشند که سابقه ی درخشانی را در خدمت به کودکان دلبندمان رقم زده اند.
تومورهای بارداری: رشد بیش از حد بافت در ناحیه لثه معمولاً در سه ماهه دوم دیده می شود. پزشکان گمان می کنند که ایجاد پلاک ممکن است علت این تومورهای غیرسرطانی باشد. این زائده ها به راحتی خونریزی می کنند و شبیه تمشک هستند. تومورهای بارداری معمولاً پس از زایمان ناپدید می شوند.
تشکیل پلاک و جرم: بارداری مادران را مستعد تشکیل پلاک می‌کند و تشکیل پلاک به نوبه خود منجر به بیماری لثه می‌شود. هورمون ها، به ویژه استروژن و پروژسترون، عامل اصلی تشکیل پلاک هستند. تجمع پلاک لزوماً به دلیل افزایش پلاک در دهان نیست، بلکه به این دلیل است که بدن نمی تواند مانند گذشته به راحتی و سریع با پلاک مقابله کند. به همین دلیل است که بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری بسیار مهم است.
اگر پلاک از روی دندان برداشته نشود، بیماری لثه ایجاد می شود و اگر مادر قبلاً بیماری لثه داشته باشد اما به دلیل بدون درد متوجه این بیماری نشود، این عارضه درمان نشده در دوران بارداری تشدید می شود. دندانپزشک می تواند با جرم گیری پلاک را از روی دندان ها پاک کند تا مادر باردار بدون تحمل بیماری لثه را پشت سر بگذارد.
بهداشت دهان و دندان در بارداری
به خانم‌های باردار توصیه می‌کنیم هر زمان که در این نه ماه به دندانپزشک مراجعه می‌کنند حتماً به دندانپزشک اطلاع دهند که باردار هستید تا در دوران بارداری از درمان‌های ویژه‌ای برخوردار شوند و دندانپزشک باید احتیاط و دقت بیشتری به خرج دهد. اگر به دلایل اورژانسی یا برای تشخیص مشکل دندانی نیاز به عکسبرداری با اشعه ایکس از دندان باشد، دندانپزشک تمام اقدامات احتیاطی لازم را برای محافظت از مادر و جنین انجام می دهد. دندانپزشک از پیش بند سربی و گردنبند تیروئید برای محافظت از شکم، تیروئید و سایر قسمت های بدن استفاده می کند.
کشیدن دندان در دوران بارداری باید با احتیاط انجام شود تا در رحم مادر کوچکترین آسیبی به نوزاد وارد نشود. بنابراین دندانپزشکان معمولا در دوران بارداری دندان های خود را مسواک نمی زنند. اما اگر عفونت دندان شدید و غیرقابل درمان باشد و احتمال گسترش عفونت وجود داشته باشد، دندانپزشک کشیدن دندان را توصیه می کند. دندانپزشک برنامه خاصی برای کشیدن دندان در هر سه ماهه بارداری دارد:
سه ماهه اول:
اندام های جنین در سه ماهه اول تشکیل می شوند. در نتیجه اگر مادر هنگام کشیدن دندان مضطرب و نگران باشد، جنین در برابر نقص در تشکیل اندام های حیاتی بسیار آسیب پذیر خواهد بود. به همین دلیل، دندانپزشکان عموماً در سه ماهه اول، دندان را در نمی آورند.
سه ماهه دوم:
جنین در این دوران در حال رشد است، بنابراین دندانپزشکان این دوران را زمان مناسبی برای کشیدن دندان و انجام سایر درمان های دندانپزشکی می دانند.
سه ماهه سوم:
مادر باردار نمی تواند به راحتی برای مدت طولانی روی صندلی دندانپزشکی بخوابد. علاوه بر این، احتمال خونریزی در هنگام کشیدن دندان بیشتر است و ممکن است برای مادر خطرناک باشد.
دندان های عفونی یا پوسیده نیاز به درمان فوری دارند. عصب کشی کانال ریشه یکی از رایج ترین درمان های این بیماری است که در آن پالپ زیر دندان عفونی قبل از گسترش عفونت به ناحیه پری آپیکال برداشته می شود. از آنجایی که وضعیت نامناسب دهان ممکن است به جنین آسیب برساند، در صورت لزوم باید عصب کشی انجام شود. جراحی مغز و اعصاب اغلب یک درمان ضروری است و برای مادر و جنین مفید است. احتمال بروز عوارض بعد از قطع عصب مانند هر درمان دیگری وجود دارد، اگرچه عصب کشی کمترین خطر را برای مادر و جنین دارد.
پیشنهاد مطالعه: هنگامی که کودک شما پوسیدگی شدید دندانی دارد چه باید کرد؟
شروع درمان ارتودنسی یا ادامه درمان در دوران بارداری اشکالی ندارد.
اگر باردار است یا قصد بارداری دارد، مادر باید به متخصص ارتودنسی اطلاع دهد. زنان باردار گاهی وزن اضافه می کنند و اندازه صورت یا دهان خود را تغییر می دهند. در این حالت، دندانپزشک قالب‌گیری جدیدی از دهان و دندان‌ها انجام می‌دهد، سپس پلاک نامرئی ارتودنسی (اینویزیلاین) را تنظیم کرده و اندازه آن را تغییر می‌دهد تا از عملکرد صحیح دستگاه‌های ارتودنسی مطمئن شود. علاوه بر این، زمان بین جلسات ارتودنسی برای تنظیم سیم های فلزی ارتودنسی یا دستگاه های ارتودنسی لینگوال با تغییرات وزن بدن کوتاه می شود.
بهترین راه برای مراقبت از دهان در دوران بارداری مانند سایر مراحل زندگی است. دندان ها باید دو بار در روز مسواک زده شوند، یک بار نخ دندان کشیده شوند و به طور مرتب توسط دندانپزشک معاینه شوند.
دندان های خود را حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. مسواک زدن سه بار در روز به مبارزه با پلاک کمک می کند.
هر روز بین دندان های خود نخ دندان بکشید.
برای جرم گیری و معاینات منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. استفاده از دهانشویه ضد میکروبی به حذف پلاک کمک می کند. اگر از تهوع صبحگاهی و استفراغ رنج می برید، دهان خود را با محلول یک قاشق چایخوری جوش شیرین و آب بشویید. از غذاهای سالم برای لثه ها استفاده کنید که حاوی مواد مغذی مانند کلسیم، B12 و ویتامین C هستند.
دکتر مریم حاجی احمدی ، متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان ، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و عضو مرکز تحقیقات علوم دندانی دانشکده دندانپزشکی اصفهان می باشند. ایشان عضو انجمن دندانپزشکی کودکان ایران می باشند و همچنین متخصص در زمینه بهداشت دندان در بارداری می باشند که سابقه ی درخشانی را در خدمت به کودکان دلبندمان رقم زده اند.
برای عضویت یا مشاهده صفحه اینستاگرام دکتر مریم حاجی احمدی اینجا را کلیک کنید.
درصورت داشتن سوال یا برای راهنمایی بیشتر و همچنین رزرو نوبت با ما تماس بگیرید.