کشیدن ریشه دندان شکسته در کودکان | راهنمای تخصصی برای والدین نگران
دندان‌های شیری در کودکان نقش کلیدی در تغذیه، گفتار، رشد فک و زیبایی چهره دارند. با این حال، گاهی به‌دلیل پوسیدگی شدید یا ضربه‌های ناگهانی، ممکن است دندان کودک به‌طور کامل شکسته و فقط ریشه در لثه باقی بماند. در این شرایط، کشیدن ریشه دندان شکسته در کودکان اقدامی ضروری برای پیشگیری از عفونت و حفظ سلامت دهان است. این فرآیند در ظاهر ساده به‌نظر می‌رسد، اما نیازمند تخصص، صبر و آگاهی کامل از آناتومی دهان کودک است.
در این مقاله، به‌صورت کاملاً علمی و روان، مراحل، علل، خطرات، روش‌های درمان و توصیه‌های قبل و بعد از کشیدن ریشه دندان شکسته در کودکان بررسی خواهد شد. هدف این است که والدین با شناخت دقیق، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری داشته باشند.
چرا ممکن است فقط ریشه دندان کودک باقی بماند؟
در کودکان، دندان‌ها به دلایل مختلفی ممکن است دچار شکستگی شوند. گاهی تاج دندان (بخش قابل‌مشاهده) از بین می‌رود و تنها ریشه در لثه باقی می‌ماند. این اتفاق معمولاً در موارد زیر رخ می‌دهد:
-
پوسیدگی شدید و گسترده دندان شیری
-
ضربه ناگهانی به دهان یا صورت (مثل افتادن، تصادف یا زمین خوردن)
-
درمان ناموفق عصب‌کشی دندان کودک
-
شکستن دندان هنگام کشیدن غیرحرفه‌ای یا خانگی
-
فرسایش مینای دندان به‌دلیل مصرف زیاد مواد اسیدی
ماندن ریشه شکسته در لثه می‌تواند زمینه‌ساز عفونت، آبسه، تورم و حتی آسیب به دندان دائمی زیرین شود. بنابراین کشیدن به‌موقع آن، ضرورت دارد.
بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان
علائم باقی‌ماندن ریشه دندان شکسته در دهان کودک
والدین باید با مشاهده برخی نشانه‌ها، مشکوک به وجود ریشه شکسته در دهان کودک شده و فوراً به دندانپزشک مراجعه کنند:
-
درد یا تورم مداوم در ناحیه‌ای که دندان قبلاً وجود داشته
-
خروج چرک یا خون از لثه
-
بوی بد دهان کودک علی‌رغم رعایت بهداشت
-
لمس لثه باعث گریه یا نارضایتی کودک می‌شود
-
دیر افتادن دندان شیری نسبت به زمان طبیعی
-
تأخیر در رویش دندان دائمی
در صورت مشاهده هر یک از این موارد، تصویربرداری رادیولوژی نیاز است تا وجود یا عدم وجود ریشه تأیید شود.
مراحل کشیدن ریشه دندان شکسته کودک
فرآیند خارج کردن ریشه دندان باقی‌مانده در دهان کودک نیاز به مهارت، ابزار دقیق و تکنیک آرام‌سازی دارد. مراحل به‌طور کلی به شرح زیر است:
۱. معاینه و تصویربرداری رادیولوژی
در مرحله نخست، دندانپزشک کودک با معاینه بالینی، وضعیت لثه، محل درد و سابقه پزشکی را بررسی می‌کند. سپس با استفاده از تصویربرداری OPG یا پری اپیکال محل دقیق، زاویه و عمق قرارگیری ریشه را مشخص می‌نماید.
۲. انتخاب روش بی‌حسی مناسب
برای کودکان بسته به سن، سطح همکاری، و حساسیت فردی، یکی از روش‌های زیر برای بی‌حسی استفاده می‌شود:
-
ژل بی‌حسی موضعی روی لثه (در موارد کشیدن سطحی و آسان)
-
تزریق بی‌حسی موضعی (در صورتی که ریشه عمقی باشد یا اطراف آن عفونت وجود داشته باشد)
-
آرام‌بخشی با اکسید نیتروز (گاز خنده)
-
بیهوشی عمومی (در موارد خاص، کودک غیرهمکار یا نیاز به کشیدن چند دندان به‌طور همزمان)
هدف، اطمینان از بدون درد بودن فرآیند برای کودک و کاهش ترس و اضطراب است.
۳. آماده‌سازی محیط دهان
پیش از شروع کشیدن، محیط دهان کودک کاملاً خشک و ضدعفونی می‌شود. استفاده از گاز استریل، اسپری ضدعفونی‌کننده و ابزار محافظ برای زبان یا گونه‌ها رایج است.
جهت مطالعه فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید
۴. دسترسی به ریشه شکسته
بسته به موقعیت و عمق ریشه شکسته، دندانپزشک یکی از دو روش زیر را انتخاب می‌کند:
-
استخراج ساده: در صورتی که ریشه از لثه بیرون زده باشد، با فورسپس مخصوص کودکان بیرون کشیده می‌شود.
-
استخراج جراحی (Surgical Extraction): اگر ریشه کاملاً در لثه یا استخوان فک مدفون باشد، برشی روی لثه داده می‌شود و با استفاده از ابزار مخصوص، بخشی از استخوان اطراف برداشته می‌شود تا ریشه خارج گردد.
در هر دو حالت، دندانپزشک سعی می‌کند تا کمترین آسیب به بافت نرم و فک وارد شود.
۵. بررسی باقی‌مانده‌ها و شست‌وشو
پس از خارج شدن ریشه، محل کشیدن کاملاً بررسی می‌شود تا تکه‌ای از ریشه یا بافت نکروزه باقی نماند. سپس محل جراحی با سرم نمکی شسته شده و در صورت لزوم بخیه جذب‌شونده زده می‌شود.
۶. کنترل خونریزی
یک گاز استریل در محل کشیدن قرار داده می‌شود و از کودک خواسته می‌شود آن را به‌آرامی گاز بگیرد. این مرحله ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد تا خونریزی کنترل شود.
توصیه‌های مهم پس از کشیدن ریشه دندان شکسته در کودک
مراقبت پس از کشیدن ریشه، تأثیر مستقیمی بر روند بهبود و پیشگیری از عفونت دارد. به والدین توصیه می‌شود:
-
تا ۲۴ ساعت از مسواک زدن ناحیه کشیده‌شده خودداری شود
-
کودک تا ۲ ساعت بعد از کشیدن چیزی نخورد
-
از نوشیدنی‌های داغ و غذاهای سفت برای ۲۴ ساعت پرهیز شود
-
استفاده از کمپرس سرد روی صورت برای کاهش تورم
-
در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک، مصرف کامل دارو طبق دستور پزشک
-
مراجعه برای پیگیری در صورت تب، تورم شدید یا خونریزی غیرطبیعی
آیا کشیدن ریشه دندان شکسته در کودکان خطرناک است؟
در صورتی که توسط دندانپزشک متخصص کودک انجام شود، این عمل کاملاً بی‌خطر و ایمن است. با این حال، مانند هر مداخله درمانی، ممکن است عوارضی مانند موارد زیر ایجاد شود:
-
درد یا ناراحتی در روز اول
-
خونریزی موقت
-
احتمال آسیب به جوانه دندان دائمی در صورت بی‌تجربگی دندانپزشک
-
ایجاد آبسه در صورت باقی ماندن تکه‌ای از ریشه
به همین دلیل، توصیه می‌شود حتماً به دندانپزشک متخصص کودکان (Pedodontist) مراجعه شود..
برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید
چه زمانی دندانپزشک تصمیم به نکشیدن ریشه می‌گیرد؟
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است ترجیح دهد ریشه را نکشد:
-
اگر ریشه دندان شیری در حال جذب و افتادن طبیعی است
-
عدم وجود علائم عفونت یا التهاب
-
محل قرارگیری نزدیک به جوانه دندان دائمی و خطر آسیب
-
سن کودک بسیار پایین و نیاز به بیهوشی عمومی
در این شرایط، معمولاً کودک تحت پایش دوره‌ای قرار می‌گیرد تا در صورت نیاز، درمان انجام شود.
آیا باقی‌ماندن ریشه در دهان کودک خطرناک است؟
بله، به‌ویژه در صورت پوسیدگی یا عفونت. عوارض احتمالی عبارت‌اند از:
-
ایجاد آبسه‌های دردناک در لثه
-
پخش عفونت به استخوان فک یا دندان‌های مجاور
-
آسیب به جوانه دندان دائمی
-
تاخیر در رویش دندان دائمی
-
بوی بد دهان و اختلال در گفتار
کشیدن ریشه دندان شکسته در کودکان اقدامی مهم، اما تخصصی و ظریف است که نباید به تعویق انداخته شود. دندانپزشک متخصص کودک با بهره‌گیری از ابزار مناسب و تکنیک‌های روان‌شناختی، این فرآیند را به تجربه‌ای بدون درد و کم‌تنش برای کودک تبدیل می‌کند.
اگر کودک شما دندانی شکسته دارد یا فقط ریشه‌اش باقی مانده، حتماً برای ارزیابی تخصصی به دندانپزشک مراجعه کنید. مراقبت به‌موقع از دندان‌های شیری، کلید سلامت دندان‌های دائمی در آینده است.
❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید
