وضعیت دهان و دندان کودکان اوتیسمی

وضعیت دهان و دندان کودکان اوتیسمی

دهان و دندان کودکان اوتیسمی نیازمند توجه ویژه‌ای است. تحقیقات نشان می‌دهد که ساختار دندان‌های این کودکان معمولاً مشابه کودکان عادی است، اما رفتارهای غذایی و عادات دهانی آن‌ها باعث می‌شود خطر پوسیدگی و مشکلات لثه افزایش یابد. در این مقاله، با نکات مراقبتی، روش‌های درمانی و پیشگیری برای والدین آشنا خواهید شد.

علل افزایش پوسیدگی دندان در کودکان اوتیسمی

چندین عامل موجب افزایش پوسیدگی در این گروه از کودکان می‌شود:

• عادات غذایی: تمایل به خوردن غذاهای نرم و شیرین، مصرف مکرر میان‌وعده‌های شیرین و نوشیدنی‌های شیرین، مینای دندان را در معرض خطر قرار می‌دهد.

• ضعف عضلات دهان: کاهش قدرت عضلات اطراف دهان باعث کاهش کارایی جویدن و تمیز شدن طبیعی دندان‌ها می‌شود.

• نگه داشتن طولانی مدت غذا در دهان: این رفتار باعث افزایش تماس اسیدها با مینای دندان و افزایش پوسیدگی می‌شود.

• عدم همکاری در مسواک زدن: کودکان اوتیسمی اغلب نمی‌توانند مسواک زدن را به درستی انجام دهند، یا مقاومت می‌کنند.

جهت مطالعه درباره  فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید.

تفاوت درمان دندانپزشکی کودک مبتلا به اوتیسم با کودکان نرمال

با توجه به ویژگی‌های ذکر شده مسلماً درمان دندانپزشکی یکی از چالش‌های خانواده‌های دارای کودکان مبتلا به اوتیسم می‌باشد زیرا به دلیل عدم توانایی این کودکان در پردازش صحیح، صداهای دستگاه‌ها، نور یونیت دندانپزشکی و سایر ویژگی‌های محیطی موجب ایجاد عکس‌ العمل در آن‌ها می‌گردد و هم‌چنین عدم برقراری ارتباطات کلامی و چشمی و کاهش تمرکز و انجام حرکات ناگهانی بدن درمان را برای دندانپزشک کودک دشوار می‌سازد.

در محیط دندانپزشکی چه باید کرد؟

• بهتر است در جلسه معاینه اجازه دهید کودک اندکی در محیط دندانپزشکی باقی بماند و حس آشنایی اولیه با محیط در وی ایجاد گردد.در مورد شرایط ویژه کودک بخصوص اگر سابقه ابتلا به تشنج در وی وجود داشته است با دندانپزشک صحبت کنید.ا
• اجازه دهید کودک اسباب‌ بازی، ملافه یا عروسک مورد علاقه خود را به همراه خود به دندانپزشکی بیاورد.
• از آنجایی‌ که کودکان مبتلا به اوتیسم تمایل به یکنواختی در امور مختلف دارند بهتر است کارهای دندانپزشکی آن‌ها در یک محیط و توسط یک دندانپزشک مشخص انجام گردد این کار احتمال بهبود همکاری در جلسات متعدد را بیشتر می‌کند.
• جلسات دندانپزشکی باید کوتاه و همراه با تشویق و تقویت رفتارهای مثبت باشد.
• دندانپزشک برای درمان کودکان مبتلا به اوتیسم از روش‌های خاصی که شامل معرفی وسایل دندانپزشکی و درمان‌های مرحله به مرحله است استفاده می‌نماید
• همکاری شما با دندانپزشک و پیروی از دستورات وی و حفظ آرامش شما در طی درمان به بهبود روند درمان کمک می‌کند.
• به دلیل احتمال حرکات بدنی ناگهانی این کودکان ممکن است دندانپزشک از شما بخواهد در نگه‌ داشتن کودک کمک کنید و یا از وسایل خاصی برای این کار استفاده نماید.

درمان‌های دندانپزشکی تحت بیهوشی عمومی و آرام بخشی

اوتیسم دارای انواع مختلفی بوده و شدت و علائم آن در کودکان مختلف متفاوت است. برخی کودکان مبتلا به هیچ وجه قادر به همکاری در محیط دندانپزشکی نیستند و انجام درمان‌های دندانپزشکی در محیط مطب یا کلینیک ممکن است برای آن‌ها خطر آفرین باشد .

هم‌چنین به دلیل عدم همکاری کودک کیفیت کارهای دندانپزشکی انجام شده نیز ممکن است دستخوش تغییر گردند لذا برای این کودکان درمان‌های دندانپزشکی تحت بیهوشی عمومی یا آرام‌ بخشی انجام می‌گردد. این درمان‌ها در محیط بیمارستانی انجام می‌گردد و کلیه اقدامات دندانپزشکی در اغلب موارد در یک جلسه انجام می‌شود. در بیشتر مواقع در صورت مساعد بودن وضعیت بیمار نیاز به بستری نبوده و پس از انجام اقدامات دندانپزشکی و بیدار شدن کامل کودک ترخیص می‌گردد.

بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان

اقدامات بهداشتی ضروری در منزل

والدین مسئول اصلی حفظ بهداشت دهان هستند. نکات مهم:

• مسواک زدن مرحله‌ای: آموزش گام‌به‌گام مسواک زدن، مثلاً باز کردن درب خمیر، گذاشتن روی مسواک، بستن درب، شروع به مسواک زدن.

• آرامش و دلپذیری: آموزش‌ها باید با آرامش و به شکل بازی ارائه شود تا کودک آن را به تجربه‌ای خوشایند تبدیل کند.

• تکنیک نگه‌داشتن کودک: در موارد شدید، والدین روبروی یکدیگر نشسته و کودک را روی دامان قرار داده و دست‌ها و پاها را کنترل کنند.

مشکلات خاص دهان و دندان در کودکان اوتیسمی

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است علاوه بر پوسیدگی و التهاب لثه، با مشکلات ویژه‌ای در دهان و دندان روبه‌رو شوند که نیازمند توجه دقیق والدین و دندانپزشکان است. برخی از شایع‌ترین این مشکلات عبارت‌اند از:

۱. دندان‌قروچه (Bruxism)

دندان‌قروچه به فشار دادن یا ساییدن دندان‌ها، معمولاً در طول شب یا در زمان‌های استرس، گفته می‌شود. در کودکان اوتیسمی این رفتار شایع‌تر است و می‌تواند عوارض متعددی داشته باشد:

• ترک‌ها و سایش مینای دندان: تماس مکرر دندان‌ها باعث ساییده شدن سطح دندان و کاهش ضخامت مینای محافظ می‌شود.

• شکستگی ترمیم‌های دندان: پرکردگی‌ها یا ترمیم‌هایی که قبلاً انجام شده‌اند ممکن است دچار ترک یا جدا شدن شوند.

• مشکلات مفصل فکی (TMJ): فشار مداوم ممکن است باعث درد و خستگی فک، صدای تق تق یا محدودیت حرکت فک شود.

راهکارها:

• استفاده از محافظ دندان شبانه (Night Guard) برای کاهش فشار بر مینای دندان.

• آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی و کاهش استرس در طول روز.

• پایش منظم توسط دندانپزشک برای بررسی آسیب‌های احتمالی.

۲. خشکی دهان ناشی از داروها

بسیاری از کودکان اوتیسمی داروهای خاصی مصرف می‌کنند که اثر جانبی آن‌ها کاهش جریان بزاق است. بزاق نقش مهمی در محافظت از دندان‌ها دارد و کاهش آن خطر پوسیدگی و التهاب لثه را افزایش می‌دهد:

• افزایش پوسیدگی دندان: بزاق کمتر باعث تجمع باکتری و مواد غذایی روی دندان می‌شود.

• التهاب لثه و بوی دهان: کاهش رطوبت محیط دهان رشد باکتری‌ها را تسریع می‌کند.

• حساسیت دندان‌ها: خشکی دهان می‌تواند باعث احساس درد یا حساسیت در هنگام مصرف غذاهای گرم یا سرد شود.

راهکارها:

• تشویق به نوشیدن آب کافی در طول روز.

• استفاده از خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌های مخصوص خشکی دهان.

• مشاوره با دندانپزشک برای بررسی داروهای جایگزین یا تنظیم دوز مصرفی در صورت امکان.

برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید

۳. واکنش‌های گاستریک (Gag Reflex) و سایش اسیدی

برخی کودکان اوتیسمی حتی با تحریکات جزئی، دچار واکنش «عق زدن» (Gag Reflex) می‌شوند. این امر می‌تواند به ورود اسید معده به دهان و آسیب به دندان‌ها منجر شود:

• سایش مینای دندان: تماس اسید معده با مینای دندان باعث نازک شدن و شکنندگی آن می‌شود.

• حساسیت دندان‌ها و درد: سایش اسیدی می‌تواند حساسیت دندان‌ها را افزایش دهد و غذا خوردن را دردناک کند.

• عفونت یا التهاب لثه: محیط اسیدی برای رشد باکتری‌ها مساعدتر است و خطر التهاب لثه افزایش می‌یابد.

راهکارها:

• شستشوی دهان با آب یا محلول دهان‌شویه پس از هر بار استفراغ یا عق زدن.

• استفاده از خمیردندان‌های حاوی فلوراید و مواد بازسازی‌کننده مینای دندان.

• مشاوره با دندانپزشک برای بررسی درمان‌های محافظتی مانند پوشش فلوراید یا محافظ دندان سفارشی.

نتیجه‌گیری:

کودکان اوتیسمی نیازمند مراقبت ویژه از دهان و دندان هستند. ترکیبی از:

• آموزش مرحله‌ای بهداشت دهان

• همکاری والدین

• محیط مناسب دندانپزشکی

• درمان تحت نظارت حرفه‌ای
  می‌تواند سلامت دندان‌ها را تضمین کند و مشکلات بلندمدت را کاهش دهد.

با رعایت این نکات، والدین می‌توانند پوسیدگی‌ها و مشکلات لثه را در این کودکان به حداقل برسانند و تجربه دندانپزشکی را برای کودک مثبت و بدون استرس کنند.

❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید.