مضرات بلع فلوراید
امروزه تقریبا همه می‌دانند که فلوراید نقش بسیار مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها دارد. این ماده معدنی، مینای دندان را تقویت می‌کند و مقاومت آن را در برابر اسیدهای خوراکی بالا می‌برد. اما وقتی صحبت از مصرف بی‌رویه یا بلع ناخواسته فلوراید، به‌ویژه در کودکان می‌شود، موضوع کاملا متفاوت خواهد بود. در این مقاله جامع و کاربردی، همه چیز را درباره مضرات بلع فلوراید، عوارض کوتاه مدت و بلندمدت، روش‌های پیشگیری و نکات ایمنی برای والدین توضیح می‌دهیم.
فلوراید چیست و چرا مهم است؟
فلوراید یک عنصر طبیعی است که در آب، خاک و برخی غذاها وجود دارد. این ماده با ورود به ساختار مینای دندان، باعث می‌شود کریستال‌های مینایی در برابر حملات اسیدی باکتری‌ها مقاوم‌تر شوند. به همین دلیل است که بیشتر خمیر دندان‌ها و دهان‌شویه‌ها حاوی فلوراید هستند و حتی در برخی کشورها آب آشامیدنی به طور کنترل شده فلورایددار می‌شود.
چرا بلع فلوراید می‌تواند خطرناک باشد؟
فلوراید وقتی به مقدار مناسب و به‌صورت موضعی استفاده شود، بسیار مفید است. اما اگر مقدار زیادی از آن بلعیده شود، می‌تواند برای بدن مضر باشد. این موضوع در کودکان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند زیرا احتمال بلع خمیردندان یا دهان‌شویه در کودکان بیشتر است.
بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان
مضرات بلندمدت بلع فلوراید (فلوروزیس)
یکی از شایع‌ترین عوارض مصرف مزمن و بیش از حد فلوراید، «فلوروزیس دندانی» است. فلوروزیس به معنی تغییر رنگ و لکه‌دار شدن مینای دندان است که معمولا در دوران رشد دندان‌های دائمی رخ می‌دهد. علت آن، دریافت بیش از حد فلوراید در سال‌های ابتدایی زندگی است.
نشانه‌های فلوروزیس چیست؟
لکه‌های سفید گچی روی سطح دندان
ظاهر ناهموار و زمخت مینای دندان
لکه‌های قهوه‌ای یا زرد در موارد شدید
شکنندگی مینای دندان در برخی موارد
فلوروزیس معمولا آسیبی به عملکرد دندان نمی‌زند اما ظاهر دندان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است از نظر زیبایی برای فرد آزاردهنده باشد.
فلوروزیس اسکلتی ؛ عارضه نادر اما جدی
مصرف بسیار زیاد فلوراید به مدت طولانی (مثلا در مناطقی که آب آشامیدنی فلوراید بسیار بالایی دارد) می‌تواند منجر به «فلوروزیس اسکلتی» شود. این عارضه بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود و به تجمع فلوراید در استخوان‌ها مربوط است.
علائم فلوروزیس اسکلتی:
- درد مفاصل
- سفتی و محدودیت حرکت مفاصل
- افزایش شکنندگی استخوان‌ها
- در موارد پیشرفته، تغییر شکل استخوانی
چه مقدار فلوراید برای کودکان ایمن است؟
طبق توصیه انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA):
🌟 برای کودکان زیر ۳ سال: مقدار خمیردندان حاوی فلوراید باید به اندازه یک دانه برنج باشد.
🌟 برای کودکان ۳ تا ۶ سال: مقدار خمیردندان حاوی فلوراید نباید بیشتر از اندازه یک نخود باشد.
آیا آب آشامیدنی هم می‌تواند عامل مصرف زیاد فلوراید باشد؟
بله. در بعضی مناطق، سطح فلوراید در آب آشامیدنی به طور طبیعی بالاست. به همین دلیل برخی کشورها سطح فلوراید آب را کنترل می‌کنند. مصرف بیش از حد چای یا غذاهایی که حاوی فلوراید بالایی هستند نیز می‌تواند به مرور زمان سطح فلوراید بدن را افزایش دهد.
جهت مطالعهدرباره فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید.
چطور از بلع فلوراید پیشگیری کنیم؟
همیشه از مقدار مناسب خمیردندان برای کودک استفاده کنید.
کودکان را هنگام مسواک زدن همراهی کنید و روش درست مسواک زدن را آموزش دهید.
خمیردندان کودک باید حتما استاندارد و متناسب با سن او باشد.
از مصرف مکمل‌های فلوراید بدون تجویز دندانپزشک خودداری کنید.
در صورت استفاده از دهان‌شویه‌های فلورایددار برای کودکان، حتما تحت نظر دندانپزشک باشد.
در مناطقی که سطح فلوراید آب بالاست، آزمایش آب آشامیدنی انجام دهید.
اگر کودک مقدار زیادی خمیردندان بلعید، چه کنیم؟
در موارد جزئی، نوشیدن آب فراوان و تحریک کودک به بالا آوردن کافی است. اما اگر مقدار زیادی خمیردندان یا مکمل فلوراید بلعیده شده و علائم مسمومیت ظاهر شد، باید سریعا به مرکز درمانی مراجعه کنید.
برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید
باورهای اشتباه درباره فلوراید
«هرچه بیشتر فلوراید استفاده کنیم، دندان‌ها قوی‌تر می‌شوند.»
این باور کاملا اشتباه است. مصرف بی‌رویه فلوراید نه‌تنها فایده‌ای ندارد بلکه به سلامت دهان و بدن آسیب می‌زند.
«فلوراید فقط برای کودکان مفید است.»
فلوراید در همه سنین به محافظت از مینای دندان کمک می‌کند، اما مقدار آن باید کنترل‌شده باشد.
«آب معدنی یا چای فلوراید زیادی ندارد.»
برخی چای‌ها و آب‌های معدنی ممکن است حاوی فلوراید بالایی باشند. بنابراین نباید در مصرف آن‌ها زیاده‌روی کرد.
چه کسانی نباید مکمل فلوراید مصرف کنند؟
افرادی که در مناطقی با سطح بالای فلوراید زندگی می‌کنند یا آب آشامیدنی آن‌ها فلوراید بالایی دارد، معمولا نیازی به مکمل ندارند. بهترین کار، مشاوره با دندانپزشک است.
نتیجه گیری:
فلوراید یک کمک‌کننده بسیار مهم در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها است. اما اگر مقدار آن از حد مجاز بیشتر شود، به‌ویژه در اثر بلعیدن ناخواسته توسط کودکان، می‌تواند منجر به مشکلاتی مثل مسمومیت حاد یا تغییر رنگ دندان‌ها شود.
به عنوان والدین، بهتر است درباره نحوه مصرف درست فلوراید و مراقبت از کودک در هنگام مسواک زدن آگاه باشید. اگر سوالی دارید، حتما با دندانپزشک کودکتان مشورت کنید تا از مزایای این عنصر مفید، بدون خطرات احتمالی بهره‌مند شوید.
❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید.
