همه چیز درباره جراحی فرنوم لب بالا کودکان: بررسی کامل و تخصصی

در حوزه‌ی دندانپزشکی کودکان، گاهی با شرایطی مواجه می‌شویم که در ظاهر ساده به‌نظر می‌رسند اما اثرات عمیقی بر رشد فک، دندان‌ها و گفتار کودک دارند. یکی از این شرایط، فرنوم لب بالا یا همان چسبندگی لب بالا به لثه است که در برخی موارد نیاز به جراحی فرنوم لب بالا کودکان دارد.

این مقاله‌ی تخصصی با هدف آگاهی‌بخشی به والدین و دانشجویان دندانپزشکی تهیه شده و به‌طور کامل به بررسی علل، علائم، ضرورت و روند درمانی این نوع جراحی می‌پردازد.

فرنوم لب بالا چیست؟

فرنوم (Frenum) نواری نازک از بافت همبند است که لب بالا را به لثه‌ی جلویی فک بالا متصل می‌کند. این بافت ممکن است در برخی کودکان بزرگ، ضخیم یا در محل نامناسبی قرار داشته باشد، که باعث ایجاد محدودیت در حرکت لب بالا و حتی ایجاد فاصله بین دندان‌های جلو شود. این وضعیت به‌نام فرنوم هیپرتروفیک یا غیرطبیعی شناخته می‌شود.

علائم فرنوم غیرطبیعی در کودکان

شناخت علائم فرنوم لب بالا که ممکن است مشکل‌ساز شود، در تشخیص زودهنگام و تصمیم‌گیری برای جراحی بسیار اهمیت دارد. از شایع‌ترین نشانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فاصله‌ی غیرطبیعی بین دندان‌های پیشین فک بالا (دیستم یا گَپ)

• اختلال در صحبت کردن و تلفظ برخی حروف

• دشواری در مکیدن سینه مادر یا شیشه شیر در نوزادان

• عدم توانایی کودک در بالا بردن لب بالا برای مسواک زدن لثه

• مشکلات در قرارگیری صحیح دندان‌ها به‌دلیل کشش فرنوم

• تحلیل لثه در محل اتصال فرنوم در موارد شدید

علت نیاز به جراحی فرنوم لب بالا کودکان

در اکثر موارد، فرنوم غیرطبیعی به‌صورت مادرزادی وجود دارد. در برخی کودکان، این بافت به‌مرور زمان نازک می‌شود یا به محل طبیعی خود می‌رود. اما در مواردی که فرنوم:

• باعث فاصله بین دندان‌ها شود

• بر روند تکلم کودک اثر بگذارد

• تغذیه نوزاد را مختل کند

• مانع رشد صحیح دندان‌ها یا فک شود

جراحی فرنوم لب بالا یا فرنوکتومی (Frenectomy) ضرورت می‌یابد.

بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان

بهترین سن برای انجام جراحی فرنوم لب بالا

زمان‌بندی مناسب برای این جراحی بسته به شدت مشکل و نظر دندانپزشک متفاوت است:

• در نوزادان: اگر فرنوم باعث اختلال در تغذیه (مکیدن) شود، جراحی در ماه‌های اول زندگی انجام می‌شود.

• در کودکان پیش‌دبستانی: در صورت بروز اختلال گفتاری یا رشد غیرطبیعی دندان‌ها.

• در سنین بالاتر (۶ تا ۱۰ سالگی): زمانی که فاصله بین دندان‌های جلو پس از رویش کامل دندان‌های دائمی باقی بماند.

در برخی موارد، جراح ترجیح می‌دهد صبر کند تا دندان‌های دائمی رویش پیدا کنند و بعد اقدام به جراحی نماید.

روش‌های جراحی فرنوم لب بالا

در این روش، جراح با استفاده از تیغ، فرنوم را برش داده و ناحیه را بخیه می‌زند. این روش مؤثر است اما ممکن است با درد، خونریزی و نیاز به مراقبت‌های بیشتر همراه باشد.

مدرن‌ترین و رایج‌ترین روش برای جراحی فرنوم لب بالا در کودکان است. لیزر بافت اضافی را بدون درد و خونریزی می‌برد. مزایای این روش شامل:

• سرعت بالای عمل

• کاهش درد و التهاب

• عدم نیاز به بخیه

• ترمیم سریع‌تر

جهت مطالعه فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید

مراحل جراحی فرنوم لب بالا کودکان

جراحی معمولاً در مطب دندانپزشکی کودکان یا کلینیک تخصصی انجام می‌شود و مراحل آن به شرح زیر است:

1. معاینه و تشخیص کامل توسط متخصص دندانپزشکی کودک یا گفتاردرمانگر

2. استفاده از بی‌حسی موضعی (یا در موارد خاص بی‌هوشی عمومی)

3. برش فرنوم با تیغ یا لیزر

4. بخیه در صورت نیاز

5. مراقبت‌های پس از عمل و کنترل درد

جراحی بسیار کوتاه است و معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

مراقبت‌های بعد از جراحی فرنوم لب بالا کودک

پس از عمل، برای بهبود سریع و جلوگیری از عفونت یا چسبندگی مجدد بافت، رعایت نکات زیر ضروری است:

• استفاده از داروهای تجویز شده (مسکن یا آنتی‌بیوتیک)

• تغذیه با غذاهای نرم و خنک در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول

• انجام تمرینات حرکتی لب طبق توصیه پزشک

• تمیز نگه داشتن محل جراحی با سرم یا دهان‌شویه کودکانه

• خودداری از دستکاری محل زخم

در روش لیزری معمولاً کودک در همان روز می‌تواند فعالیت‌های طبیعی خود را از سر بگیرد.

تمرینات حرکتی بعد از جراحی فرنوم

برای جلوگیری از بازگشت فرنوم یا چسبندگی مجدد، انجام حرکات خاصی توصیه می‌شود. این تمرینات شامل:

• بالا بردن لب بالا در مقابل آینه

• نگه داشتن لب بالا با انگشت برای چند ثانیه در طول روز

• تمرینات گفتاری خاص (در صورت وجود اختلال تلفظ)

این تمرینات معمولاً توسط گفتاردرمانگر یا دندانپزشک متخصص کودکان آموزش داده می‌شوند.

برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید

عوارض احتمالی جراحی فرنوم لب بالا

در صورت انجام جراحی توسط فرد متخصص، عوارض بسیار نادرند. اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد یا ناراحتی موقت

• خونریزی خفیف

• تورم یا التهاب

• چسبندگی مجدد فرنوم (در صورت بی‌توجهی به تمرینات پس از عمل)

انتخاب پزشک ماهر و رعایت دقیق توصیه‌های مراقبتی می‌تواند احتمال بروز این عوارض را به حداقل برساند.

مزایای جراحی فرنوم لب بالا در کودکان

انجام این جراحی در زمان مناسب فواید بسیاری دارد، از جمله:

• بهبود گفتار و تلفظ

• اصلاح فاصله دندان‌های پیشین فک بالا

• تسهیل تغذیه نوزاد

• پیشگیری از مشکلات ارتودنسی در آینده

• افزایش اعتماد‌به‌نفس کودک هنگام لبخند و صحبت

پاسخ به چند سوال پرتکرار والدین

خیر. با استفاده از بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی، کودک دردی حس نمی‌کند. پس از عمل ممکن است درد خفیفی تجربه کند که با دارو قابل کنترل است.

اگر تمرینات حرکتی و مراقبت‌های بعد از عمل به‌درستی انجام شود، احتمال بازگشت بسیار کم است.

بله. به‌خصوص اگر فاصله بین دندان‌های جلو ناشی از فرنوم باشد، پس از جراحی و با درمان ارتودنسی، لبخند کودک بسیار بهبود می‌یابد.

نتیجه گیری:

جراحی فرنوم لب بالا در کودکان یک اقدام درمانی مؤثر و کم‌تهاجم برای بهبود عملکرد لب، گفتار، تغذیه و حتی زیبایی دندان‌هاست. اگرچه این مشکل در بسیاری از کودکان به خودی خود حل می‌شود، اما در مواردی که تأثیر منفی دارد، مداخله‌ی زودهنگام می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کند.

برای گرفتن بهترین تصمیم در این زمینه، مشورت با دندانپزشک کودکان یا متخصص فک و صورت ضروری است. با انتخاب روش درمانی مناسب و توجه به مراقبت‌های پس از عمل، می‌توان به راحتی و با کمترین دردسر این مشکل را برطرف کرد.

❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید