آیا ارتودنسی دندان شیری انجام می‌شود؟
وقتی صحبت از ارتودنسی می‌شود، بیشتر والدین آن را درمانی برای نوجوانان یا بزرگسالان تصور می‌کنند. اما در حقیقت، ارتودنسی می‌تواند حتی در دوران کودکی و پیش از رویش کامل دندان‌های دائمی آغاز شود. این موضوع باعث ایجاد پرسشی مهم در ذهن والدین می‌شود: آیا ارتودنسی برای دندان شیری انجام می‌شود؟
پاسخ کوتاه این است که بله، در برخی شرایط خاص ارتودنسی روی دندان‌های شیری توصیه می‌شود. هدف از این درمان نه زیبایی صرف، بلکه پیشگیری از مشکلات جدی در آینده و هدایت صحیح رشد فک و دندان‌ها است. در این مقاله به صورت جامع بررسی می‌کنیم که ارتودنسی در دوره دندان شیری چیست، چه زمانی لازم است، چه مزایا و معایبی دارد و چگونه می‌تواند سلامت دندان‌های دائمی را تحت تاثیر قرار دهد.
ارتودنسی در دوره دندان شیری چیست؟
ارتودنسی در دوره دندان شیری به مجموعه‌ای از درمان‌ها گفته می‌شود که در سنین پایین، معمولا بین ۴ تا ۷ سالگی انجام می‌گیرد. در این سن بیشتر دندان‌های کودک هنوز شیری هستند یا ترکیبی از دندان‌های شیری و دائمی وجود دارد. به این مرحله ارتودنسی پیشگیرانه یا ارتودنسی زودهنگام گفته می‌شود.
در این نوع ارتودنسی، دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی با استفاده از وسایل متحرک یا ثابت ساده، رشد فک کودک را هدایت می‌کند تا از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری شود.
چرا ارتودنسی برای دندان شیری اهمیت دارد؟
تصور بسیاری از والدین این است که چون دندان‌های شیری موقتی هستند، نیازی به درمان ارتودنسی ندارند. اما واقعیت این است که دندان‌های شیری نقش حیاتی در سلامت دندان‌های دائمی ایفا می‌کنند:
-
حفظ فضای لازم برای دندان‌های دائمی: اگر دندان شیری زودتر از موعد بیفتد یا جابجا شود، فضای دندان دائمی به هم می‌ریزد.
-
هدایت صحیح رشد فک: دندان‌های شیری به عنوان راهنما برای رویش دندان‌های دائمی عمل می‌کنند.
-
پیشگیری از مشکلات گفتاری و تغذیه‌ای: نامرتبی شدید دندان‌های شیری می‌تواند روی تکلم و جویدن کودک تاثیر بگذارد.
-
کاهش نیاز به درمان‌های پیچیده در آینده: اصلاح زودهنگام مشکلات، احتمال نیاز به ارتودنسی طولانی و سخت در نوجوانی را کاهش می‌دهد.
جهت مطالعه درباره فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید.
چه مشکلاتی نیاز به ارتودنسی در دندان شیری دارند؟
ارتودنسی روی دندان‌های شیری برای همه کودکان توصیه نمی‌شود. این درمان تنها در موارد خاصی ضرورت دارد، مانند:
۱. کراس بایت (Crossbite)
در این حالت دندان‌های بالا و پایین به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند. اگر درمان نشود، می‌تواند رشد فک را نامتقارن کند.
۲. اوربایت یا اورجت شدید
وقتی دندان‌های بالایی بیش از حد جلو باشند، خطر آسیب به دندان‌ها و مشکلات گفتاری وجود دارد.
۳. کمبود فضا یا شلوغی دندان‌ها
اگر دندان‌های شیری به درستی مرتب نباشند، دندان‌های دائمی نیز با کمبود فضا رویش خواهند کرد.
۴. افتادن زودهنگام دندان شیری
در این حالت، ارتودنسی می‌تواند با حفظ فضا از مشکلات آینده جلوگیری کند.
۵. عادات غلط دهانی
مکیدن انگشت یا استفاده طولانی از پستانک باعث تغییر در شکل فک می‌شود. ارتودنسی می‌تواند این اثرات را اصلاح کند.
مزایای ارتودنسی دندان شیری
انجام ارتودنسی در سنین پایین مزایای قابل توجهی دارد:
-
هدایت صحیح رشد فک و جلوگیری از نامتقارن شدن آن.
-
کاهش احتمال نیاز به کشیدن دندان دائمی در آینده.
-
بهبود الگوی تنفس و تکلم.
-
ایجاد فضای کافی برای رویش دندان‌های دائمی.
-
افزایش اعتماد به نفس کودک از همان سنین پایین.
بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان
معایب یا محدودیت‌های ارتودنسی دندان شیری
هرچند ارتودنسی در دوران دندان شیری فواید بسیاری دارد، اما باید به محدودیت‌های آن هم توجه کرد:
-
درمان همه مشکلات ارتودنسی در این سن امکان‌پذیر نیست.
-
نیاز به همکاری کودک در استفاده از وسایل متحرک وجود دارد.
-
برخی کودکان ممکن است به دلیل سن کم همکاری لازم را نداشته باشند.
-
در بسیاری موارد پس از رویش دندان‌های دائمی، نیاز به ارتودنسی تکمیلی خواهد بود.
چه وسایلی در ارتودنسی دندان شیری استفاده می‌شوند؟
متخصص ارتودنسی بسته به مشکل کودک از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کند:
-
فضا نگهدارنده (Space Maintainer): برای جلوگیری از بسته شدن فضای دندان دائمی.
-
پلاک متحرک: وسیله‌ای ساده برای اصلاح موقعیت دندان‌ها یا فک.
-
ارتودنسی ثابت محدود: در برخی موارد خاص برای دندان‌های شیری یا مخلوط استفاده می‌شود.
-
هدگیر (Headgear): برای هدایت رشد فک در موارد شدید.
بهترین سن برای ارتودنسی دندان شیری
انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه می‌کند که اولین ویزیت ارتودنسی در سن ۷ سالگی انجام شود. در این سن ترکیبی از دندان‌های شیری و دائمی وجود دارد و متخصص می‌تواند وضعیت رشد فک را به خوبی ارزیابی کند. در صورت نیاز، درمان ارتودنسی زودهنگام آغاز می‌شود.
نقش والدین در موفقیت ارتودنسی کودکان
والدین نقش کلیدی در موفقیت درمان دارند. آن‌ها باید:
-
کودک را برای مراجعه منظم به متخصص همراهی کنند.
-
بر استفاده صحیح از وسایل ارتودنسی متحرک نظارت داشته باشند.
-
کودک را به رعایت بهداشت دهان و دندان تشویق کنند.
-
با تشویق و حمایت روانی، انگیزه کودک را بالا نگه دارند.
برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید
مراقبت‌های بهداشتی در طول ارتودنسی دندان شیری
در طول درمان، رعایت بهداشت دهان اهمیت دوچندان پیدا می‌کند:
-
مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی.
-
استفاده از نخ دندان مخصوص کودکان.
-
پرهیز از خوردن خوراکی‌های چسبناک مانند آدامس یا تافی.
-
مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت لثه‌ها و دندان‌ها.
آیا ارتودنسی دندان شیری دائمی است؟
خیر. هدف ارتودنسی در این مرحله بیشتر پیشگیری و هدایت رشد است. بنابراین ممکن است پس از رویش کامل دندان‌های دائمی، نیاز به درمان مجدد وجود داشته باشد. اما نکته مهم این است که درمان زودهنگام باعث می‌شود مشکلات در آینده بسیار ساده‌تر و کوتاه‌تر درمان شوند.
نتیجه‌گیری:
ارتودنسی تنها مختص نوجوانان یا بزرگسالان نیست. در موارد خاص، ارتودنسی دندان شیری می‌تواند راهکاری موثر برای پیشگیری از مشکلات بزرگ‌تر در آینده باشد. این درمان به کودک کمک می‌کند تا رشد فک و دندان‌ها به صورت طبیعی ادامه یابد و احتمال نیاز به درمان‌های پیچیده در سنین بالاتر کاهش پیدا کند.
بنابراین پاسخ به پرسش «آیا ارتودنسی برای دندان شیری انجام می‌شود؟» مثبت است، اما تنها در شرایطی که متخصص ارتودنسی تشخیص دهد. والدین با مراجعه منظم به دندانپزشک، رعایت بهداشت دهان و حمایت روانی از کودک، می‌توانند نقش بزرگی در موفقیت درمان ایفا کنند.
❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید.
