مشکلات ارتودنسی برای کودکان : واقعیت‌هایی که والدین باید بدانند
ارتودنسی یکی از شاخه‌های مهم و پرکاربرد در دندانپزشکی کودکان است که نقش بسیار کلیدی در اصلاح ناهنجاری‌های فکی و دندانی دارد. هرچند این درمان در ظاهر بسیار مفید و کاربردی به نظر می‌رسد، اما همیشه هم بی‌دردسر نیست. واقعیت این است که ارتودنسی می‌تواند در برخی شرایط برای کودکان چالش‌برانگیز باشد و مشکلاتی را به همراه داشته باشد که لازم است والدین پیش از شروع درمان از آن آگاه باشند.
در این مقاله به‌صورت جامع و تخصصی به بررسی مهم‌ترین مشکلات ارتودنسی در کودکان می‌پردازیم. اگر قصد شروع درمان ارتودنسی برای فرزندتان را دارید، خواندن این مطلب به شما کمک می‌کند تا با دیدی واقع‌بینانه‌تر تصمیم‌گیری کنید.
چرا کودکان به ارتودنسی نیاز دارند؟
قبل از پرداختن به مشکلات احتمالی، ابتدا بهتر است بدانیم چرا اصلاً درمان ارتودنسی برای کودکان انجام می‌شود:
-
ناهنجاری‌های دندانی (شلوغی، فاصله، دندان‌های نهفته)
-
ناهنجاری‌های فکی (فک بالا یا پایین جلو زده یا عقب رفته)
-
اصلاح الگوی جویدن و بلع
-
کمک به زیبایی و اعتماد به نفس کودک
با وجود مزایای فوق، مانند هر روش درمانی دیگر، ارتودنسی نیز ممکن است مشکلاتی به همراه داشته باشد.
۱. درد و ناراحتی در مراحل اولیه
یکی از رایج‌ترین مشکلات ارتودنسی در کودکان، درد و فشار در دندان‌ها به‌خصوص در هفته‌های اول درمان است. این ناراحتی به دلیل اعمال نیروی مداوم توسط سیم‌ها و براکت‌ها برای جابجایی دندان‌ها ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان
-
درد هنگام جویدن غذا
-
حساسیت به سرما و گرما
-
سردردهای خفیف ناشی از فشار دندانی
این دردها معمولاً موقتی هستند، اما در کودکان کم‌طاقت می‌توانند منجر به امتناع از غذا خوردن یا همکاری نکردن در طول درمان شوند.
۲. زخم و تحریک بافت‌های نرم دهان
براکت‌های فلزی و سیم‌های ارتودنسی می‌توانند باعث ایجاد زخم در لب، زبان و داخل گونه شوند. کودکان ممکن است در اثر صحبت کردن، غذا خوردن یا بازی کردن، بیشتر این زخم‌ها را تجربه کنند.
راهکارهای کاهش آسیب:
-
استفاده از وکس ارتودنسی
-
رعایت بهداشت دهان با دقت
-
مراجعه سریع به دندانپزشک در صورت زخم‌های عمیق
۳. دشواری در رعایت بهداشت دهان و دندان
ارتودنسی ثابت با وجود سیم‌ها، براکت‌ها و ابزارهای دیگر، فرایند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را برای کودکان سخت می‌کند. تجمع پلاک و مواد غذایی در اطراف براکت‌ها می‌تواند منجر به:
-
پوسیدگی دندان
-
التهاب لثه
-
بوی بد دهان
والدین باید به‌صورت مستمر به کودک کمک کنند تا بهداشت دهان را در طول درمان رعایت کند، در غیر این صورت درمان ارتودنسی به جای بهبود، ممکن است به آسیب دندانی منجر شود.
۴. مشکلات گفتاری موقت
در برخی موارد، ابزارهای ارتودنسی باعث تغییر موقتی در تلفظ حروف یا کلمات می‌شوند. به‌خصوص در هفته‌های اول، کودکان ممکن است دچار نوک‌زبانی صحبت کردن یا سوت کشیدن شوند.
هرچند این مشکل معمولاً به‌مرور زمان و با عادت به دستگاه برطرف می‌شود، اما در برخی کودکان می‌تواند باعث خجالت یا کاهش اعتماد به نفس شود.
۵. اختلال در تغذیه و اشتها
کودکان در هفته‌های اول نصب ارتودنسی ممکن است به دلیل درد یا فشار دندان‌ها، اشتها نداشته باشند یا از خوردن غذاهای سفت و فیبردار امتناع کنند.
این موضوع در بلندمدت ممکن است به سوء تغذیه یا کاهش وزن در کودکان منجر شود. به همین دلیل، انتخاب رژیم غذایی مناسب در طول درمان ارتودنسی اهمیت زیادی دارد.
پیشنهادهای تغذیه‌ای:
-
سوپ، پوره، ماکارونی نرم
-
اجتناب از شکلات چسبناک، ته‌دیگ، نان خشک
-
استفاده از غذاهای سرد برای کاهش التهاب
۶. طولانی بودن دوره درمان
یکی دیگر از مشکلات ارتودنسی برای کودکان، طولانی بودن فرآیند درمان است. در اغلب موارد، درمان ارتودنسی بین ۱۸ تا ۲۴ ماه یا حتی بیشتر زمان می‌برد.
کودکان ممکن است از تکرار ویزیت‌های ماهانه، تنظیم سیم‌ها یا محدودیت‌های غذایی خسته شوند و همکاری لازم را از دست بدهند. این موضوع گاهی باعث نارضایتی و توقف درمان توسط والدین می‌شود.
جهت مطالعه فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید
۷. احتمال برگشت نتایج درمان
در صورتی که پس از اتمام درمان، کودک از ریتینر (نگهدارنده) استفاده نکند، احتمال بازگشت دندان‌ها به حالت قبلی وجود دارد.
برخی کودکان از گذاشتن ریتینر امتناع می‌کنند یا آن را گم می‌کنند. در چنین مواردی، تلاش چند ساله برای ارتودنسی می‌تواند بی‌ثمر بماند و نیاز به درمان مجدد پیش آید.
۸. مشکلات روانی و اجتماعی
در بعضی کودکان، وجود براکت‌ها روی دندان باعث کاهش اعتماد به نفس، خجالت از لبخند زدن یا حتی طعنه شنیدن از سوی همکلاسی‌ها می‌شود.
گرچه امروزه ارتودنسی بسیار رایج است و اغلب کودکان آن را تجربه می‌کنند، اما هنوز برخی بچه‌ها نسبت به ظاهر دستگاه ارتودنسی حساسیت دارند.
راهکارهای مقابله:
-
صحبت با کودک درباره مزایای درمان
-
نشان دادن عکس‌های قبل و بعد از ارتودنسی
-
استفاده از الاستیک‌ها یا براکت‌های رنگی برای جذاب‌تر شدن ظاهر دستگاه
۹. مشکلات ارتودنسی نامناسب یا نادرست
اگر ارتودنسی توسط فرد غیرمتخصص انجام شود، یا برنامه درمانی در کودکان به‌درستی طراحی نشده باشد، می‌تواند منجر به:
-
جابجایی اشتباه دندان‌ها
-
آسیب به ریشه دندان
-
تحلیل استخوان فک
-
نامرتبی مجدد پس از درمان
بنابراین، انتخاب ارتودنتیست متخصص کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است.
۱۰. احتمال پوسیدگی دندان‌های دائمی در حال رشد
در برخی موارد که ارتودنسی زودتر از زمان مناسب آغاز می‌شود، دندان‌های دائمی هنوز به‌طور کامل رشد نکرده‌اند. استفاده زودهنگام از ابزارهای ارتودنسی در چنین شرایطی می‌تواند باعث:
-
انحراف مسیر رویش دندان دائمی
-
گیر افتادن دندان در داخل لثه
-
آسیب به مینای دندان تازه‌رویش یافته شود
چه زمانی ارتودنسی برای کودک توصیه نمی‌شود؟
-
زمانی که کودک از نظر روانی همکاری نمی‌کند
-
در صورت وجود پوسیدگی گسترده یا بیماری لثه
-
در صورت مشکلات تغذیه‌ای و جسمی شدید
-
کودکانی با اختلالات رشدی خاص (مثل اوتیسم یا CP) مگر با هماهنگی متخصصان
برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید
چطور می‌توان مشکلات ارتودنسی در کودکان را کاهش داد؟
۱. انتخاب زمان مناسب برای شروع درمان
۲. مراجعه به ارتودنتیست متخصص اطفال
۳. آموزش کودک درباره فواید و مراقبت‌ها
۴. پیگیری دقیق بهداشت دهان و دندان
۵. حمایت عاطفی و روانی از کودک در طول درمان
نتیجه‌گیری:
ارتودنسی در کودکان می‌تواند به بهبود سلامت دهان، عملکرد جویدن و زیبایی صورت کمک کند، اما همراه با چالش‌هایی نیز هست. آگاهی والدین از مشکلات ارتودنسی برای کودکان باعث می‌شود تا هم در انتخاب زمان مناسب دقت بیشتری داشته باشند و هم در طول مسیر درمان از کودکشان بهتر حمایت کنند.
به یاد داشته باشید، ارتودنسی موفق، نیازمند همکاری مثلثی میان والدین، کودک و دندانپزشک است. با انتخاب آگاهانه و پیگیری مستمر، این درمان می‌تواند آینده‌ای درخشان برای لبخند فرزندتان رقم بزند.
❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید
