دیر دندان درآوردن در کودک
رویـش دندان یکی از مهم‌ترین مراحل رشد کودک است که نه تنها بر تغذیه و گفتار او تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند شاخص مهمی از سلامت عمومی بدن نیز باشد. بیشتر والدین زمانی که کودکشان دیرتر از همسالانش دندان در می‌آورد، دچار نگرانی می‌شوند و به دنبال علت و راهکار درمانی می‌گردند. اما واقعیت این است که تاخیر در دندان درآوردن در کودک همیشه نشانه بیماری یا مشکل جدی نیست و در بسیاری موارد روند طبیعی رشد محسوب می‌شود. در این مقاله به طور کامل به دلایل دیر دندان درآوردن در کودک، عوامل مؤثر، تفاوت رویش دندان‌های شیری و دائمی، زمان طبیعی رشد، و راهکارهای مراقبتی می‌پردازیم.
زمان طبیعی رویش دندان‌های شیری در کودکان
اولین دندان شیری معمولاً بین ۶ تا ۸ ماهگی در دهان کودک ظاهر می‌شود. بیشتر کودکان تا پایان دو سالگی تمام ۲۰ دندان شیری خود را خواهند داشت. اما در برخی موارد، شروع رویش اولین دندان ممکن است با ۶ ماه تا یک سال تأخیر رخ دهد. این موضوع به تنهایی جای نگرانی ندارد و در اغلب مواقع بدون نیاز به مداخله دندانپزشکی برطرف می‌شود.
چه زمانی دیر دندان درآوردن در کودک طبیعی است؟
پزشکان معتقدند که اگر کودک تا ۱۲ تا ۱۴ ماهگی هنوز اولین دندان خود را در نیاورده باشد، جای نگرانی نیست. در صورتی که تا ۱۸ ماهگی هم خبری از دندان نشد، بهتر است کودک توسط دندانپزشک کودکان معاینه شود.
این معاینه می‌تواند به والدین اطمینان دهد که آیا روند رشد کودک طبیعی است یا به بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.
بیشتر بخوانید : فیشور سیلانت در کودکان
عوامل موثر بر رویش دندان‌ها
رشد دندان فرایندی پیچیده است و مجموعه‌ای از عوامل در آن نقش دارند. مهم‌ترین عوامل عبارتند از:
۱. رشد ریشه دندان
حرکت رویشی دندان پس از تکمیل شدن تاج و آغاز رشد ریشه صورت می‌گیرد. بنابراین رشد و نمو ریشه نقش اساسی در زمان رویش دندان‌ها دارد.
۲. تغییرات پالپ دندان
پالپ دندان (شامل عصب و رگ‌های خونی) در رشد و حرکت دندان تأثیر می‌گذارد. تغییرات این بافت می‌تواند بر سرعت رویش دندان اثرگذار باشد.
۳. تغییرات بافت‌های اطراف دندان
-
بافت همبند اطراف دندان
-
استخوان آلوئول فک
-
بافت انتهای ریشه دندان
این بخش‌ها باید به تدریج تغییر کنند تا مسیر رویش دندان‌ها هموار شود. هر گونه اختلال در این روند می‌تواند منجر به تاخیر در دندان درآوردن شود.
بیشتر بخوانید : چگونه در دندان دراوردن را در نوزادان کاهش دهیم ؟
دلایل دیر دندان درآوردن در کودک
عوامل متعددی می‌توانند باعث شوند که کودک دیرتر از حد معمول دندان در بیاورد. این عوامل شامل شرایط ژنتیکی، بیماری‌ها و عوامل محیطی هستند.
۱. عوامل ژنتیکی
اگر در خانواده سابقه دیر دندان درآوردن وجود داشته باشد، احتمال تکرار آن در کودک بالا خواهد بود.
۲. کمبود مواد معدنی و تغذیه نامناسب
-
کمبود کلسیم
-
کمبود ویتامین D
-
کمبود فسفر
این مواد برای رشد استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری هستند. کودکی که دچار سوءتغذیه یا کمبود این ویتامین‌ها باشد، ممکن است دیرتر دندان در بیاورد.
۳. بیماری‌ها و اختلالات رشد
برخی بیماری‌های سیستمیک و اختلالات مادرزادی می‌توانند روی زمان رویش دندان‌ها اثر بگذارند:
-
کم‌کاری تیروئید
-
سندرم داون
-
بیماری‌های غدد درون‌ریز
-
راشیتیسم (نرمی استخوان ناشی از کمبود ویتامین D)
۴. سابقه ضربه یا مشکلات دندان شیری
اگر دندان‌های شیری در اثر ضربه یا عفونت دچار آسیب شوند، رویش دندان دائمی نیز ممکن است با تاخیر مواجه شود.
۵. وجود موانع در مسیر رویش دندان دائمی
-
دندان‌های اضافی
-
کیست یا توده در ناحیه فک
-
دندان‌های جوش‌خورده (انکیلوز)
-
اندازه غیرطبیعی یا شکل نامناسب دندان
تفاوت تاخیر در دندان‌های شیری و دائمی
-
دندان‌های شیری: تاخیر در رویش آن‌ها نسبتاً شایع است و معمولاً مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.
-
دندان‌های دائمی: تاخیر در رویش آن‌ها کمتر طبیعی محسوب می‌شود و معمولاً نیاز به بررسی تخصصی دارد.
به طور مثال، اگر دندان دائمی تا یک سال و نیم بعد از زمان طبیعی رویش ظاهر نشود، بهتر است کودک توسط متخصص دندانپزشکی کودکان یا ارتودنسی معاینه شود.
بیشتر بدانید : نشانه های دندان درآوردن را بشناسید !
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر کودک شما شرایط زیر را دارد، مراجعه به دندانپزشک ضروری است:
-
تا ۱۸ ماهگی هنوز دندانی در نیاورده است.
-
دندان‌های دائمی با بیش از ۱۲ تا ۱۸ ماه تاخیر ظاهر نشده‌اند.
-
کودک علائم بیماری‌های زمینه‌ای مانند ضعف رشد، تأخیر تکلم یا مشکلات تغذیه‌ای دارد.
-
لثه‌ها متورم هستند اما دندانی رویش نکرده است.
راهکارهای مراقبتی و کمک به رویش دندان‌ها
والدین می‌توانند با رعایت نکاتی ساده، به روند طبیعی رشد دندان‌های کودک کمک کنند:
۱. تغذیه سالم و غنی از کلسیم
استفاده از شیر مادر یا شیر خشک غنی‌شده، و پس از آن مصرف لبنیات، سبزیجات برگ سبز و منابع کلسیم و فسفر اهمیت زیادی دارد.
جهت مطالعه درباره فلورایدتراپی اصفهان کلیک کنید.
۲. تأمین ویتامین D
قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف مکمل‌های ویتامین D طبق نظر پزشک می‌تواند روند رشد استخوان‌ها و دندان‌ها را تسهیل کند.
۳. استفاده از وسایل پلاستیکی مخصوص (دندان‌گیرها)
دندان‌گیرها علاوه بر تسکین درد لثه، می‌توانند به کنار رفتن لثه و تسریع رویش دندان کمک کنند.
۴. مراجعه منظم به دندانپزشک کودکان
حتی در صورت عدم نگرانی خاص، بهتر است کودک از یک سالگی تحت معاینات منظم دندانپزشکی قرار گیرد. این کار باعث تشخیص به موقع هرگونه مشکل احتمالی می‌شود.
نگرانی والدین از دیر دندان درآوردن در کودک؛ طبیعی یا غیرضروری؟
بسیاری از والدین تصور می‌کنند دیر دندان درآوردن حتماً به معنای بیماری یا مشکل جدی است. اما در بیشتر موارد این مسئله صرفاً یک تفاوت فردی در روند رشد محسوب می‌شود. مهم آن است که والدین با آگاهی و آرامش شرایط کودک را دنبال کنند و در صورت لزوم به پزشک مراجعه نمایند.
نتیجه گیری:
دیر دندان درآوردن در کودک همیشه جای نگرانی ندارد و در بسیاری موارد بخشی از تفاوت‌های طبیعی رشد است. عواملی همچون ژنتیک، کمبود مواد معدنی، بیماری‌های سیستمیک یا وجود موانع در مسیر رویش دندان می‌توانند بر این روند تأثیر بگذارند. اگرچه تاخیر چندماهه در رویش دندان‌های شیری طبیعی است، اما در مورد دندان‌های دائمی باید با دقت بیشتری بررسی شود.
والدین با تغذیه سالم، تأمین ویتامین‌ها و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توانند از سلامت دهان و دندان کودک خود اطمینان یابند.
برای مشاوره با بهترین متخصص دندانپزشکی کودکان اصفهان کلیک کنید
❌برای اطلاعات بیشتر ما را در اینستاگرام همراهی کنید.
